ေမး။ ေတာင္ပင္လယ္ျပႆနာဟာ တရုတ္-အာဆီယံ ဆက္ဆံမွုအေပၚ ဂယက္ရုိက္ခတ္မွုကုိ လူၾကီးမင္းက ဘယ္လုိ ထင္ျမင္ခ်က္ေတြ ရွိပါသလဲ။

ေျဖ။ ေတာင္ပင္လယ္နဲ႔ပတ္သက္ျပီး တရုတ္နဲ႔ အာဆီယံနုိင္ငံမ်ားဟာ အၾကိမ္ၾကိမ္ ေလးနက္စြာ တုိင္ပင္ေဆြးေနြးခဲ႔ျပီး သေဘာတူညီမွုေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔က အဲဒီ သေဘာတူညီမွုေတြကုိ စဲြကုိင္ျပီး ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ အတူ ရရွိတဲ႔မူကုိ လုိက္နာရင္၊ ေတာင္ပင္လယ္ေဒသ ျငိမ္းခ်မ္းတည္ျငိမ္မွုကုိ ဆက္လက္ ထိန္းသိမ္းနုိင္တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ေတာင္ပင္လယ္ျပႆနာရဲ႔ အျမဳေတက်ကိစၥဟာ နန္ရွား ကၽြန္းစုရဲ႔ ကၽြန္းအစိတ္အပုိင္းရဲ႔ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာပုိင္မွုဆုိင္ရာ အျငင္းပြါးမွုနဲ႔ ေတာင္ပင္လယ္မွ ပင္လယ္နယ္ေျမ အစိတ္အပုိင္းရဲ႔ အျငင္းပြါးမွု ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒါဟာ သမုိင္းမွ က်န္ရစ္လာတဲ႔ ေျဖရွင္းဖုိ႔ ခက္ခဲတဲ႔ ကိစၥ ျဖစ္ျပီး တရုတ္နဲ႔ အာဆီယံနုိင္ငံ တစ္ခ်ိဳ႔တုိ႔ရဲ႔ နွစ္ဖက္အၾကား သေဘာကဲြလဲြမွုနဲ႔ ဆက္စပ္ပါတယ္။ အေရွ႔အာရွ ေဒသမွာ ေခတ္နီးပုိင္းနဲ႔ ယခုေခတ္ သမုိင္း အေၾကာင္း ရွဳပ္ေထြးပါတယ္။ အထူးသျဖင္႔ စစ္ေအးကာလ ျဖတ္ကူးခဲ႔သျဖင္႔ မနည္းလွတဲ႔ မေျဖရွင္းရေသးတဲ႔ နယ္ေျမဆုိင္ရာ အျငင္းပြါးမွုေတြ တည္ရွိေနပါတယ္။ တရုတ္အစုိးရရဲ႔ ျငိမ္းခ်မ္းစြာ ဖြံ႔ျဖိဳးေရး လမ္းေၾကာင္းအတုိင္း တက္လွမ္းဖုိ႔ သႏၷိ႒ာန္ဟာ ျပတ္သားျပီး ေျပာင္းလဲမွာ မဟုတ္ဘူး။ နုိင္ငံေတာ္ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာပုိင္မွုနဲ႔ နယ္ေျမ တည္တံ႔ ျပည္႔စုံမွု ထိန္းသိမ္းကာကြယ္ေရး ဆနၵ ျပတ္သားျပီး ေျပာင္းလဲမွာ မဟုတ္ဘူး။ အဲဒါေၾကာင္႔ပဲ တရုတ္နုိင္ငံဟာ သက္ဆုိင္ရာနုိင္ငံေတြနဲ႔ အာဆီယံအဖဲြ႔နဲ႔ ေဆြးေနြးပဲြကုိ စဲြစဲြျမဲျမဲ ျပဳလုပ္ျပီး ေဒသဆုိင္ရာ တည္ျငိမ္မွု ထိန္းသိမ္းေရးဆုိင္ရာ ထိေရာက္တဲ႔ နည္းလမ္းေတြကုိ ရွာၾကံပါတယ္။ ၂၀၀၂ ခုနွစ္က တရုတ္နဲ႔ အာဆီယံနုိင္ငံမ်ားဟာ ေတာင္ပင္လယ္ဆုိင္ရာ ဘက္အသီးသီးတုိ႔ရဲ႔ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ ေၾကညာစာတမ္းကုိ ခ်ဳပ္ဆုိခဲ႔ပါတယ္။ အဲဒါဟာ ေတာင္ပင္လယ္ ျငိမ္းခ်မ္းတည္ျငိမ္မွု ထိန္းသိမ္းကာကြယ္ေရးဆုိင္ရာ အေျခခံ စာတမ္း ျဖစ္ပါတယ္။ ေၾကညာစာတမ္းထဲမွာ အေရးၾကီးမူမ်ားကုိ ခ်မွတ္ပါတယ္။ အဲဒီမူမ်ားထဲမွာ သက္ဆုိင္ရာ အျငင္းပြါးမွုမ်ားကုိ ျငိမ္းခ်မ္းတဲ႔နည္းလမ္းနဲ႔ ေျဖရွင္းျခင္း၊ အျငင္းပြါးမွုမ်ား မေျဖရွင္းခင္မွာ ဘက္အသီးသီးတုိ႔က ကုိယ္႔ကုိယ္ကုိ ခ်ဳပ္တည္းျပီး အျငင္းပြါးမွု ရွဳပ္ေထြး ျပင္းထန္လာေစနုိင္တဲ႔ ေဆာင္ရြက္မွုကုိ မျပဳလုပ္ဖုိ႔ ကတိျပဳကာ လက္ေတြ႔က် ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မွုလည္း ျပဳလုပ္ျခင္း စတာေတြ ပါဝင္ ပါတယ္။ အဲဒီမူမ်ားဟာ အာရွနုိင္ငံမ်ားက အျငင္းပြါးမွုေတြကုိ ကုိင္တြယ္ေျဖရွင္းေရးဆုိင္ရာ ဥာဏ္ေကာင္းမ်ား ေပၚလြင္ေစျပီး နုိင္ငံအသီးသီးတုိ႔ရဲ႔ တူညီတဲ႔အက်ိဳးစီးပြါးနဲ႔ အကုိက္ညီဆုံး ျဖစ္ကာ လြန္စြာ ရခက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေဒသတြင္း ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မွု ရွင္သန္ေရးနဲ႔ စီးပြါးေရး စည္ပင္ သာယာေရးအတြက္လည္း မရွိမျဖစ္ လုိအပ္တဲ႔ အေျခအေနမ်ားကုိ ဖန္တီးေပးေနပါတယ္။ အဲဒီေၾကညာစာတမ္းကုိ လုိက္နာျပီး ထိန္းသိမ္းသင္႔ပါတယ္။ တရုတ္နဲ႔ အာဆီယံနုိင္ငံတုိ႔ အေနနဲ႔ ေဆြးေနြးေရးနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးကုိ စဲြကုိင္ျပီး ေတာင္ပင္လယ္ေဒသ ျငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ တည္ျငိမ္ေရးကုိ ထိထိေရာက္ေရာက္ ထိန္းသိမ္းသင္႔ပါတယ္။

ကုိယ္႔နုိင္ငံရဲ႔ ဖြံ႔ျဖိဳးေရးဆု္ိင္ရာ လုိအပ္ခ်က္အရေရာ၊ အေရွ႔အာရွေဒသရဲ႔ အက်ိဳးစီးပြါးအရပါ၊ တရုတ္နုိင္ငံဟာ ျငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ လုံျခံဳေရးကုိ တေလွ်ာက္လုံး ျပတ္ျပတ္သားသား ထိန္းသိမ္းကာကြယ္သူပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ လုံျခံဳတဲ႔ ပတ္ဝန္းက်င္ မရွိရင္ စီးပြါးေရး ဖြံ႔ျဖိဳးမွုနဲ႔ စည္ပင္သာယာမွု ရွိမွာ မဟုတ္ဘူးလုိ႔ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ေလးနက္စြာ သိျမင္ ေနပါတယ္။ ေတာင္ပင္လယ္ဟာ အေရးၾကီး နုိင္ငံတကာ ေရေၾကာင္းပုိ႔ေဆာင္ေရး ျဖတ္လမ္း ျဖစ္ပါတယ္။ ကမၻာ႔ ကုန္သြယ္ေရးနုိင္ငံၾကီး တစ္နုိင္ငံ အေနနဲ႔ တရုတ္နုိင္ငံဟာ နုိင္ငံတကာ ေရေၾကာင္း ေခ်ာေမာေရးနဲ႔ လုံျခံဳေရးကုိ လြန္စြာ အေလးထားေနျပီး တစ္ခ်ိန္တည္းမွာ တာဝန္လည္း ထမ္းေဆာင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင္႔ တရုတ္နုိင္ငံဟာ ေတာင္ပင္လယ္ ေရေၾကာင္း လြတ္လပ္ေရးကုိ လြန္စြာ အေလးထားေနျပီး ေတာင္ပင္လယ္ရ႔ဲ လုံျခံဳေရး အာမခံမွုကုိလည္း လြန္စြာ အေလးထားေနပါတယ္။ အျဖစ္မွန္အတုိင္း ၾကည္႔ရင္ ေတာင္ပင္လယ္မွာ တည္ရွိတဲ႔ နယ္နိမိတ္ဆုိင္ရာ အျငင္းပြါးမွုဟာ နုိင္ငံတကာ ေရေၾကာင္းအေပၚ ထိခုိက္ ဂယက္ရုိက္ခတ္မွုေတြ မရွိဘူး။ တရုတ္နုိင္ငံဟာ ပင္လယ္ျပင္ လုံျခံဳမွုဆုိင္ရာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မွု အပါအဝင္ ေဒသတြင္း ပင္လယ္ျပင္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မွုကုိ ဆက္လက္ တက္ၾကြစြာ လွုံ႔ေဆာ္တုိက္တြန္းျပီး၊ ယင္းေဒသမွာ ျငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ တည္ျငိမ္ေရးကုိ ထိန္းသိမ္းမွာ ျဖစ္ပါတယ္။