aus;vufopfwnfaqmufa&;vkyfief;rSm
oef;aygif; &mESifhcsD
w&kwfawmifolv,form;wkdY
vkdvm;awmifhwMuaomvkyfief;jzpf
    2006ckESpf w&kwfEkdifiH trsKd;om; jynfolY uGef*
&uf 14 Budrfajrmuf tpnf;ta0;ESifh w&kwfEkdifiHvHk;
qkdif&m EkdifiHa&;twkdifyifcHuGefz&ifh14Budrfajrmuf t
pnf;ta0;ukd ayusif;NrdKUwGif atmifjrifpGm &kyfodrf;cJh
avonf/,if;trsKd;om;jynfolY uGef*&uftpnf;t
a0;u ]w&kwfjynf uGefjrLepfygwD  A[kdaumfrwDESifh
w&kwfEkdifiHawmf aumifpDrSwifjyaomqkd&S,fvpfaus;
vufopf wnfaqmufa&; vkyfief;tm;wkd;jrSifhaqmif
&Guf&ef tqkdjyKcsuf}ukd xkwfjyefaMunmcJhonf/,if;
tqkdjyKcsufpmwrf;wGif awmifolv,form;wkdY\pm;
0wfaea&; jy¨®emtm; ajz&Sif;ay;jcif; vkyfief;onf
NrdKUjyESifh aus;vuf pD;yGm;a&; vlrIa&; bufaygif;pHkzGHY
NzdK;wkd;wufatmif  aqmif&Gufaprnfh  ta&;ygaom
r[mAsL[musonfh vkyfief;jzpfaMumif;wifjycJhonf/
awmifolv,form;wkdY\ 0ifaiGukd wkd;wuf &&dSap&
rnf? v,f,m pkdufysKd;a&; ñGefYaygif; ukefxkwfvkyfrI
pGrf;tm;ukd jrSifhwifay;&rnf?xkdrSwpfqifh qkd&S,fvpf
aus;vufopfukd wnfaqmuf&rnf?þtawG;tac:
t,ltqrSmw&kwfjynfaus;vuf jy¨®em?v,f,m
vkyfief; jy¨®emESifh v,form; jy¨®emtm; ajz&Sif;
ay;Ekdifrnfh xif&Sm;jywfom;onfh tawG;tac: t,l
tq jzpfonf/qkd&S,fvpfaus;vufopfwnfaqmuf
a&;ESifh  awmifolv,form;xk\  Zmwd&yf&Gm wnf
aqmufa&;vkyfief;tm; wkd;jrSifhaqmif&Guf ay;rnf jzpf
ojzifh rnfolrqkd 0rf;ajrmuf &Tifvef;ESpfaxmif;tm;&
jzpfrdMuvdrfhrnf/
     EkdifiHawmfOu¨²X [lusifhaxmifu qkd&S,fvpfaus;
vufopf  wnfaqmufa&;ESifh ywfoufaom oD;jcm;
jy ¨®em avhvm aqG;aEG;yGJ¨¹ rdefYcGef;ajymMum;cJhonf/
4if;utoifhtwifh csrf;om<u,f0aom vlYabmiftm;
bufpHk  wnfaqmuf&mwGif tBuD;rm; tcufcJqHk; t
BuD;av;qHk; wm0efrSm aus;vufwGif azmfaqmif&rnfh
wm0ef jzpfaMumif;? v,f,mpkdufysKd;a&; vkyfief; zGHYNzdK;
vmvQif pD;yGm;tajccHvnf;BuHYckdifvmrnf jzpfaMumif;?
awmifolv,form;wkdY csrf;om <u,f0vmvQif wkdif;
jynfvnf;  pnfyifom,m vmrnf jzpfaMumif;? aus;
vuf a'o  wnfNidrfvQif  vlYavmuvnf; at;csrf;
wkd;jrSifh xlaxmif&rnf/(3)aus;vufa'owGifynma&;
vkyfief;?  odyÜHESifh  enf;ynm  vkyfief;?  ,Of aus;rI
vkyfief;tp&dSonfh  vkyfief;rsm;ukd zGHYNzdK;wkd;wufatmif
aqmif&Guf&rnf/ (4)aus;vuf t&yfolt&yfom;rsm;
ukd,fykdiftkyfcsKyfa&;?aus;&Gm vlBuD; wkduf&kduf a&G;cs,f
wifajrSmufa&;?  c&kdifESifh  aus;&Gmtkyf pk tpkd;&wkdY\
tkyfcsKyfa&;vkyfief;tm;yGifhvif;pGm aqmif&Gufa&;?,if;
atmufajctkyfcsKyfa&;tzGJYtpnf;rsm;\ 'Drkdua&pDpepf
xlaxmifa&; vkyfief;ukd wkd;jrSifh aqmif&Guf&rnf/
     qkd&S,fvpf  aus;vufopf qkdonfrSm rnfonfh
ae&mwGifopfvGifaomtoGifaqmif&rnfenf;/]w&kwf
jynf uGefjrLepfygwDA[kdaumfrwDESifh w&kwf EkdifiHawmf
aumifpDrS wifjyaomqkd&S,fvpf aus;vufopf wnf
aqmufa&; vkyfief;tm;wkd;jrSifh aqmif&Guf&ef tqkdjyK
csuf}  pmwrf;wGif  qkd&S,fvpf  aus;vufopf wnf
aqmuf&mwGif  usifhoHk;&rnfh rl0g'azmfaqmifcsufukd
vnf;aumif;?tawG;tac:opfESifh aqmif&Gufcsufopf
rsm;udk vnf;aumif; atmufygtwkdif; azmfjyxm;
onf
--
      1/ ]]ukefxkwfvkyfrI zGHYNzdK;wkd;
     wufatmif aqmif &Guf&rnf}}/

     acwfrSD v,f,mvkyfief;ukd wGef;tm;ay;¨ª wnf
aqmuf&rnf/qkd&S,fvpf aus;vufopf wnfaqmuf
&mwGif pufrI ukefxkwfvkyfa&; vkyfief;jzifh usm;uef&
rnf/  v,f,m pkdufysKd;a&; qkdif&m odyÜHESifh enf;ynm
wDxGif qef;opfrI pGrf;&nfESifh  vTJajymif;EkdifrI pGrf;&nf
ukd tifwkduftm;wkduf jrSifhwifay;&rnf/ acwfrSD aus;
vuf ukefpnf pD;qif;rIpepfukd tm;jznfhNyD;wnfaxmif
&rnf/ &du©m ukefxkwfvkyfrIukd wnfNidrfrI &dSvmatmif
zGHYNzdK;wkd;wufrI &dSvmatmif aqmif&Guf&rnf/v,f,m
pkdufysKd;a&; vkyfief; zGJYpnf; wnfaqmufyHkukd apmufcs
¨ª jyefvnf xdef;nSd jyifqif&rnf/v,f,m ukefxkwf
vkyfa&;vkyfief;ukd zGHYNzdK;wkd;wuf vmatmif aqmif&Guf
&rnf/ ywfvnf v,f,m pkdufysKd;a&; vkyfief;ukd zGHYNzdK;
wkd;wufatmif aqmif&Guf&rnf/
       2/ ]]aexkdifrIb0 oufom
    acsmifcsdvmatmif aqmif&Guf&rnf}}/

      awmifol v,form;wkdY\ 0ifaiGudkqufwkduf
wkd;wufvmatmifaqmif&Guf&rnf/qkd&S,fvpf aus;
vufopf\pD;yGm;a&;tajccH tkwfjrpfukdBuHUckdifatmif
aqmif&Guf&rnf/awmifol v,form;wkdY\0ifaiGwkd;
wuf &&Sda&;vrf;aMumif;rsm;ukd csJUxGifay;&rnf/vkyf
om; tjzpfwm0ef xrf;aqmifaom v,form;wkdY\
w&m;0if tcGifhta&;ESifhtusKd;pD;yGm;ukdumuG,fay;&
rnf/v,f,mvkyfief;ESifh awmifolv,form;wkdYtm;
wkduf&kduf axmufyHhaMu;xkwfay;onfh rl0g'ukdrysuf
ruGufaumif;rGefpGm azmfaqmif&rnf/aus;vuf qif;
&JrGJawrIyaysmufa&;vkyfief;ukd tm;jznfhNyD;aqmif&Guf
ay;&rnf/
       3/ ]]awm&Gm "avhp&kduf
    ,Ofaus;rIukd xlaxmif ay;&rnf}}/

    aus;vuf roifrae& ynma&; vkyfief;ukd ykd¨ª
vsifjrefpGm jzpfxGef; wkd;wufvmatmif aqmif&Guf&
rnf/ aus;vuf  vkyfom;rsm; pGrf;&nf &dSvmatmif
twkdif;twmBuD;rm;pGm avhusifhysKd;axmifay;&rnf/
aus;vuf ,Ofaus;rI vkyfief;ukd  zGHYNzdK;wkd;wufvm
atmifxlaxmifay;&rnf/c&kdifESifh  aus;&Gmtkyfpk,Of
aus;rI AdrmefESifh  ,Ofaus;rI &dyfNrHK ponfwkdYukd xl
axmifay;&rnf/awmifolv,form;ukd,fvuf BuHU
ckdifa&; vkyfief;ukd wGef;tm;ay;¨ª azmfaqmif&rnf/
aus;&Gm taysmfxrf; ,Ofaus;rI tzGJYrsm;ukd tm;ay;
axmuful&rnf/,Ofaus;rI vkyfief;tm;v,form;
rsm;ukd,fwkdifwnfaxmifonfukdtm;ay;&rnf/quf
qHrI ajyjypfaomtdrfaxmifpk?qufqHrI ajyjypfaom
aus;&Gmpk?qufqHrIajyjypfaom awmNrdKUwnfaxmif
a&; vIyf&Sm;rIukd qifETJ&rnf/
    4/ ]]aus;&GmtoGiftjyif aooyf
     oefY&Sif;atmif aqmif&Guf&rnf}}/

      aus;vuf pGrf;tif vkyfief;ukd ykd¨ª vsifjrefpGm
wnfaxmif&rnf/oifhavsmfonfht&yfa'orsm;wGifrD
odef;"mwfaiGY pGrf;tif?tao;pm;a&tm;vQyfppf"mwf
tm;ay;&Hk\ pGrf;tif?aepGrf;tifESifhavtm;jzifh azmf
xkwfaom pGrf;tifrsm;toHk;jyKvmatmifaqmif&Guf
ay;&rnf/aus;&Gmrsm;ukdpDrHudef;&dS&dSESifhwnfaqmuf¨ª
vlaeywf0ef;usif  aumif;rGefatmif  pDrHcefYcGJ&rnf/
awm&GmaetdrfESifh 0ufNcH  EGm;NcHMuufNcHrsm;a&maESmrI
r&dSatmif  ulnDajz&Sif;ay;&rnf/a&qkd;a&npfrsm;r
pGefYypfatmif wm;jrpf&rnf?  trdIufo&kdufrsm;ukdxd
a&mufpGm&Sif;ypf&rnf/ aus;&Gmywf0ef;usifwkd;wuf
aumif;rGefatmif aqmif&Guf&rnf/
      5/ ]]aus;&Gmukd 'Drkdua&pD pepfjzifh
     tkyfcsKyfEkdif atmif aqmif&Gufay;&rnf}}/

     qkd&S,fvpf aus;vufopf wnfaqmufa&; vkyf
ief;ukd t"duxm;¨ªaus;vuf atmufajc tkyfcsKyfa&;
tzGJYtpnf;rsm;ukd tm;jznfhNyD; wnfaxmif&rnf/aus;
&Gm ygwDtzGJYtpnf; OD;aqmifaom &Sifoefonfh &Gmol
&Gmom;  ukd,fykdif  tkyfcsKyfa&;  pepfukd BuHUckdifatmif
aqmif&Guf ay;&rnf/aus;&GmtkyfcsKyfa&;pepf yGifhvif;
rI &dSatmif?  ta&;udpörsm;ukd 'Drkdua&pDenf;jzifh aqG;
aEG; qHk;jzwfEkdifatmifaqmif&Gufay;&rnf/v,form;
wkdY ukd,fwkdif &if;ESD;aiGESifh vkyftm;pkaqmif;onfhpepf
ukd ckdifrmatmif xlaxmifay;&rnf/
     tqkdyg  aqmif&Gufcsufrsm;tm; vufawGY azmf
aqmifjcif;jzifh w&kwfjynf qkd&S,fvpf aus;vufopf
rsm;ukd tcGifhtvrf;opfjzifh wnfaxmifEkdifygrnf/vl
OD;a& oef;aygif;900 &dSonfh awmifolv,form;wkdY
\ aexkdifrIb0onfvnf;ykd¨ªoufomacsmifcsdvmyg
rnf/

jrefrmEdkifiH0efBuD;csKyf w&kwfEdkifiHodkY
vma&mufvnfywf
-w&kwfEdkifiH\ 0ef;usifEdkifiH oHwrefa&;&m
qufqHrIopfudk pwifvdkufjcif;
      jynfaxmifpkjrefrmEdkifiH 0efBuD;csKyf AdkvfcsKyfBuD;
pdk;0if;onfw&kwfEdkifiHodkU azazmf0g&Dv14
-&ufaeYrS
p¨ª 5
-&ufMum w&m;0iftvnftywfvma&mufcJh
onf/w&kwfEdkifiHEdkifiHawmfaumifpD0efBuD;csKyfrpöwm
0ef;Mum;aygifuxdkaeUwGifyifjynfolU cef;r aqmif¨¹
AdkvfcsKyfBuD;pdk;0if; ESifh awGUqHk EIwfquf cJhyg onf/
0efBuD;csKyfESpfOD;wdkY\ EIwfqufaeaomvufrsm;jzifh
2006ckESpf w&kwfEdkifiH\ywf0ef;usifoHwref a&;&m
qufqHrIu@opf\ ed'gef;udktpysKd;vdkufygonf/
     w&kwfEdkifiH0efBuD;csKyf 0ef;Mum;aygifu awGYqHk
yJG¨¹ ajymMum;cJh&mwGifw&kwfESifh jrefrm ESpfEdkifiHpvHk;
onf cspfMunf&if;ESD;aomtdrfeD;csif;EdkifiHrsm;jzpfMu
aMumif;?Nidrf;csrf;pGmtwl,SOfwGJ aexdkifa&;rlig;csuf
udk tajccH¨ªEdkifiHwumqufqHa&;udk wdk;wufapcJh
aMumif;? ESpfzuftusKd;wl yl;aygif; aqmif&GufrIudk
tqufrjywfaqmif&GufEdkifcJhaMumif;?ESpfEdkifiHjynfol
vlxkwdkY\b0udkcsrf;ajrUom,mapcJhygaMumif;?w&kwf
tpdk;&onf w&kwfjrefrm cspfMunfa&;udktpOftNrJ
tav;ay;cJhaMumif;?a&S;tpOftvmrysufw&kwfjrefrm
ESpfEdkifiHcspfMunfa&;udk ckdifNrJoGm;apa&;arQmfvifhaqmif
&GufcJhygaMumif;?ESpfOD;ESpfzufwdkY\e,fy,ftoD;oD;¨¹
cspfMunfpGmyl;aygif;aqmif&Gufjcif;udktm;opfavmif;¨ª
twlwuGwdk;wufzGHYNzdK;a&;twGuftaumiftxnf
azmfoGm;rnf jzpfygaMumif; ajymMum;ygonf/
     AdkvfcsKyfBuD;pdk;0if;u jrefrmEdkifiHtpdk;&ESifhjynf
olwdkYonfvnf; w&kwfEdkifiH\ umv&SnfMumpGm
axmufcHtm;ay;rIESifhudk,fusKd;riJhaomulnDrIudkt
vGefaus;Zl;wifygaMumif;?w&kwfEdkifiHudkrdwfaqGppf[k
oabmxm;ygaMumif;?jrefrmEdkifiH tpdk;&onf a&S;
     ,cifuuJhodkYyifw&kwfEdkifiHtay:cspfMunfonfh
ay:vpDudkusifhoHk;oGm;rnfjzpfaMumif;?w&kwf wpfEdkifiH
wnf; [laom rl0g'udk pJGpGJNrJNrJ  apmifhxdef;oGm;rnf
jzpfaMumif;? w&kwfESifh jrefrm ESpfEdkifiHjynfolrsm; \
]]aqGrsKd;aygufazmf}} cspfMunfa&; udk wqifhwuf jrSifh
    wifoGm;rnf  jzpfaMumif;?  cspfMunfpGm yl;aygif;
aqmif&Gufjcif;udk ydkrdk euf&dIif;apNyD; ESpfEdkifiHoHwref
qufqHa&;udktqufrjywfwdk;wufaprnfjzpfaMumif;
ajymMum;ygonf/w&kwf 0efBuD;csKyf 0ef;Mum;aygifu
w&kwfjrefrm ESpfEdkifiHonf pD;yGm;a&;u@¨¹ wpfOD;ESifh
wpfOD; tjyeftvSef tusKd;jyKzuf jzpfonf/ yl;aygif;
aqmif&GufcJhonfh a&SYtvm;tvmvnf; aumif;rGef
onf? w&kwfEdkifiHzuf rS wef;wlnDrQrI? tjyeftvSef
tusKd;&SdrI? ESpfOD;ESpfzuf tjrwf&&SdrIwnf; [laom rl
t& vkyfaqmif&ef toifh&SdygaMumif;? jrefrmEdkifiH ESifh
twl ESpfEdkifiH ukefoG,fa&; e,fy,f¨¹ yl;aygif;aqmif
&GufoGm;rnf jzpfaMumif;?odkYtwGuf w&kwfEdkifiHtae
jzifh tBuHay;vdkonfrSm
-1/ w&kwfEdkifiHu wifjyxm;
aomtaumufcGeftusKd;cHpm;cGifhudktjynfht0 toHk;
cs¨ª ESpfzufukefoG,fa&;yrmPudk wdk;csJU vkyfaqmif
apvdk aMumif;/2/ESpfOD;ESpfzufu owfrSwfxm;onfh
t"du yl;aygif;aqmif&GufrI pDrHcsufudk aumif;pGm t
aumiftxnfazmf¨ª pGrf;tifESihfo,HZmwt&if;tjrpf
udk wl;azmftoHk;jyKjcif;? tajccHtaqmuftOD wnf
aqmufjcif; ponfwdkY¨¹ yl;aygif;aqmif&GufrIwdkY apm
vsifpGm aqmif&Guf¨ª atmifjrifrI&&SdapvdkaMumif;/3/
ESpfEdkifiHpvHk;onf 10+1? 10+3  ESifh r[mrJacgifjrpf
a'ocJG ponfwdkY¨¹ bufaygif;pHk yl;aygif;aqmif&GufrI
rlabmifatmufwGiftjyeftvSef ajyjypfnDnGwfrI&Sdvm
atmif eD;eD;uyfuyfqufqHaqmif&GufoGm;MuNyD;a'o
wGif;\ pD;yGm;a&; yl;aygif;aqmif&GufrIudk wdk;jrSifhoGm;
um ,if;rSwqifh rdrdEdkifiH\ pD;yGm;a&;ESifh vlYabmif
avmu wdk;wufrIudk a&SUaqmifa&SU&Guf jyK&rnf jzpf
aMumif;/ 4/  ESpfEdkifiH&Sd  vkyfief;rsm;tm;  wdkuf&dkuf
xdawGU qufqH aqmif&GufrI &Sdvmatmif tm;ay;wdkuf
wGef;um 0efxrf;rsm;tm; oifwef;ay;jcif; ESifh enf;
ynm zvS,fjcif;u@wdkYjzifh tm;opfavmif;ay;&rnf
jzpfaMumif; ajymMum;ygonf/ rl;,pfaq;0g; wm;qD;
ESdrfeif;a&;  jy¨®emESifh  ywfouf¨ª   0ef;Mum;aygif
jrefrmEdkifiH jynfwGif;a&;&mwGif wpfOD;ESifhwpfOD; aus
at;oifhjrwfpGmqufqHonfh jzpfpOfudkqufvuf wdk;
jrSihf aqmif&GufoGm;Mu&ef w&kwfEdkifiHrS&kd;om;pGm arQmf
vifh ygaMumif;? ,if;rSwqifh EdkifiH\pD;yGm;a&;ESihf vlU
abmiftzGJYtpnf;zGHUNzdK;wdk;wufa&;udktaumiftxnf
azmf aqmif&GufoGm;Edkifrnf jzpfaMumif; tav;teuf
ajymMum;cJhygonf/
      awGYqHkaqG;aEG;yJG NyD;qHk;onfhaemuf 0efBuD;csKyf
2OD;onfESpfEdkifiHtpdk;&wdkY\pD;yGm;a&;enf;ynmqdkif&m
yl;aygif;aqmif&GufrIoabmwlpmcsKyfESifhavaMumif;vdkif;
oabmwlpmcsKyf   vufrSwfa&;xkd;onhf    tcrf;
tem;odkY twlwuG  wufa&mufcJhMuygonf/ xdkYjyif
w&kwfEdkifiHawmf Ou¨²X [lusifhaxmif? w&kwfEdkifiHvHk;
qdkif&m jynfolYuGef*&uftNrJwrf;aumfrwDOu¨²X0lyef;
udkYwdkYonf jynfolYtpnf;ta0;cef;raqmif¨¹ jrefrm
EdkifiH 0efBuD;csKyfAdkvfcsKyfBuD;pdk;0if;tm;vufcH awGUqHk
cJhMuygonf/