• ဆက္သြယ္ရန္•  ျမန္မာဘာသာဌာနအေၾကာင္း
   

နုိင္ငံတကာ ကုန္သြယ္ေရး စည္းစနစ္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈဟာ သေဘာတူညီခ်က္ သုံးရပ္ အေပၚ မူတည္သင္႔တယ္

(GMT+08:00) 2018-09-22 16:29:37

ဒီသီတင္းပတ္အတြင္း ဥေရာပသမဂၢ ေကာ္မတီနဲ႔ ကေနဒါ နုိင္ငံတုိ႔ဟာ WTO ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး အဆုိျပဳခ်က္ စာတမ္း မူၾကမ္းကုိ ေရွ႕ဆင္႔ေနာက္ဆင္႔ တင္ျပ ခဲ႔တယ္။ ေနာက္ သီတင္းပတ္ တစ္ပတ္ ျပီးေနာက္ WTO စဲြခ်က္တင္ဌာနမွ ေမာ္ရစ္ရွပ္ နုိင္ငံသား တရားသူၾကီး ေစဗန္စင္ တာဝန္သက္တမ္း ကုန္ဆုံးမွာနဲ႔ အမွ် WTO စဲြခ်က္တင္ဌာနဟာ ပုံမွန္ လည္ပတ္သြားနုိင္မွာ မဟုတ္ေတာ႔ဘူး ျဖစ္နုိင္မယ္။ နုိင္ငံတကာ နုိင္ငံစုံ ကုန္သြယ္ေရး စနစ္ဟာ သမုိင္းမွာ အျပင္းထန္ဆုိးရြားဆုံးေသာ အက်ပ္အတည္းနဲ႔ ရင္ဆုိင္ေနရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

WTO အျငင္းပြါးမႈ ေျဖရွင္းေရးစနစ္ဟာ နုိင္ငံတကာ နုိင္ငံစုံ ကုန္သြယ္ေရး စနစ္ရဲ႕ အျမဳေတ ျဖစ္ၿပီး WTO စဲြခ်က္တင္ဌာနဟာ WTO ရဲ႕ တရားရုံးခ်ဳပ္လုိ အခန္းမွ ပါဝင္ေဆာင္ရြက္ေနကာ အဖဲြ႔ဝင္နုိင္ငံမ်ားရဲ႕ ကုန္သြယ္ေရး အျငင္းပြါးမႈ အေပၚ ေနာက္ဆုံး စီရင္ဆုံးျဖတ္ပုိင္ခြင္႔ ရွိပါတယ္။ WTO စဲြခ်က္တင္ဌာန ပုံမွန္ လည္ပတ္နုိင္မနုိင္ဟာ WTO ရဲ႕ အာဏာ သက္ေရာက္မႈ အေပၚ အဆုံးအျဖတ္ ေပးပါတယ္။ ၾသဂုတ္လ ၂၇ ရက္ေန႔မွာ အေမရိကန္ နုိင္ငံဟာ တရားသူၾကီး ေစဗန္စင္ရဲ႕ ဒုတိယအၾကိမ္ တာဝန္သက္တမ္း တာဝန္ ခန္႔အပ္ဖုိ႔ကုိ ဗီဒုိအာဏာက်င္႔သုံးၿပီး ျငင္းဆုိခဲ႔တယ္။ အဲဒါဟာ WTO စဲြခ်က္တင္ဌာန တရားသူၾကီးအား တာဝန္ ခန္႔အပ္ဖုိ႔ကုိ အေမရိကန္က ၁၁ လ ဆက္တုိက္ တားဆီးခဲ႔ျခင္း ျဖစ္တယ္။ ဒီလုိျဖစ္ရင္ တရားသူၾကီး ေစဇန္စင္က ဒီလ ၃၀ ရက္ေန႔မွာ တာဝန္သက္တမ္း ကုန္ဆုံးၿပီးေနာက္ WTO စဲြခ်က္တင္ဌာနမွာ တရားသူၾကီး သုံးေယာက္သာ က်န္ရစ္ေတာ႔မွာ ျဖစ္ၿပီး တရားသူၾကီး သုံးေယာက္ဟာ ကုန္သြယ္ေရး အျငင္းပြါးမႈကုိ စုံးစမ္း စစ္ေဆးဖုိ႔ သတ္မွတ္ထားတဲ႔ တရားသူၾကီး အနည္းဆုံး ဦးေရ ျဖစ္တယ္။ အဲဒီ တရားသူၾကီး သုံးေယာက္ ထဲမွာ တစ္ဦးဦးက အေၾကာင္း တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင္႔ စီရင္ဆုံးျဖတ္မႈမွာ မပါဝင္နုိင္ပါက စဲြခ်က္တင္ဌာနဟာ လုပ္ငန္းမ်ား ပုံမွန္ ေဆာင္ရြက္နုိင္မွာ မဟုတ္ေတာ႔ဘူးလုိ႔ သိရပါတယ္။ သက္ဆုိင္ရာ သုံးသပ္ခ်က္ အရ ၂၀၁၉ ခုနွစ္ နွစ္ကုန္အထိ WTO စဲြခ်က္တင္ဌာနမွာ တရားသူၾကီး တစ္ေယာက္သာ က်န္ရစ္ေတာ႔မွာ ျဖစ္နုိင္ေျခ ရွိပါတယ္။

အထက္ပါ အေျခအေန ေရွာင္ရွားဖုိ႔ဟာ အခုေလာေလာဆယ္မွာ WTO ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ဆုိင္ရာ အေရးတၾကီး အက်ဆုံးေသာ ကိစၥရပ္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ WTO ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကုိ တြန္းအားေပးၿပီး နုိင္ငံတကာ ကုန္သြယ္ေရးစနစ္ ျပန္လည္ ရွင္သန္ ေစဖုိ႔အတြက္ နုိင္ငံတကာ အဓိက စီးပြါးေရးအုပ္စုမ်ားဟာ ေအာက္ပါ အေရးၾကီး သေဘာတူညီခ်က္မ်ားကုိ ရရွိဖုိ႔ လုိအပ္ပါတယ္။

ပထမ အခ်က္ကေတာ႔ အေမရိကန္ရဲ႕ WTO စဲြခ်က္တင္ဌာန အေပၚ အတားအဆီးမ်ားကုိ ဖ်က္ပစ္ဖုိ႔ ျဖစ္တယ္။ ၂၀၁၆ ခုနွစ္ ၾသဂုတ္လမွာ အေမရိကန္ဟာ အစုိးရအဖဲြ႔ကုိ ျပန္လည္ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္ျခင္းကုိ အေၾကာင္းျပၿပီး စဲြခ်က္တင္ဌာန တရားသူၾကီးသစ္ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္ေရး အစီအစဥ္ကုိ တားျမစ္ခဲ႔တယ္၊ ဒီ႔ေနာက္မွာလည္း အေၾကာင္းျပခ်က္ အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ တားဆီးမႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ႔တယ္။ ဒါေပမယ္႔ ေျဖရွင္းေရး အဆုိျပဳခ်က္ တစုံတခု တင္ျပျခင္း ဘယ္ေတာ႔ကမွ မရွိဘူး။ ဥေရာပသမဂၢက၊ တကယ္လုိ႔ အေမရိကန္က WTO စဲြခ်က္တင္ဌာန တရားသူၾကီးသစ္ ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမွာက္ေရးကုိ ဆက္လက္ တားျမစ္ပါက၊ WTO အျငင္းပြါးမႈ ေျဖရွင္းေရးစနစ္ကုိ ေနာက္ဆုံး ၂၀၁၉ ခုနွစ္ ဒီဇင္ဘာလ အထိသာ ထိန္းသိမ္းထားနုိင္မယ္လုိ႔ သတိေပး ေျပာဆုိပါတယ္။

ဒုတိယအခ်က္ကေတာ႔ ကုန္သြယ္မႈ ကုိယ္က်ိဳးစီးပြါးကာကြယ္ေရးနဲ႔ တစ္ဖက္သတ္ ဝါဒကုိ တားျမစ္ တုိက္ဖ်က္ဖုိ႔ ျဖစ္တယ္။ အေမရိကန္ဟာ WTO စဲြခ်က္တင္ဌာန တရားသူၾကီးမ်ားအား ခန္႔အပ္ေရးလုပ္ငန္း အေပၚ အတားအဆီး ျပဳေနတဲ႔ အျပင္၊ အေမရိကန္ဟာ ကုန္သြယ္ေရး အျငင္းပြါးမႈကုိ ကုိင္တြယ္ေျဖရွင္းရာမွာ WTO ကုိ ေဘးဖယ္ၿပီး ကုိယ္႔ျပည္တြင္းဥပေဒအရ ကမၻာ႔ အဓိက စီးပြါးေရး အုပ္စုမ်ားအေပၚ အခြန္ တုိးေကာက္၍ အဲဒီ စီးပြါးေရးအုပ္စုမ်ားက အေမရိကန္အား အညံ႔ခံ အေလွ်ာ႔ေပးေအာင္ အက်ပ္ကုိင္ လုပ္ေဆာင္ေနတယ္။ အဲဒါဟာ WTO ရဲ႕ ၾသဇာအာဏာကုိ ျပင္းထန္စြာ ထိခုိက္ေနၿပီး နုိင္ငံတကာ နုိင္ငံစုံ ကုန္သြယ္ေရး စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းကုိ ဖ်က္ဆီးေနပါတယ္။ ဒါကုိ ရည္စူးၿပီး ဥေရာပသမဂၢနဲ႔ ကေနဒါနုိင္ငံတုိ႔ဟာ လက္ရွိ နုိင္ငံတကာ ကုန္သြယ္ေရး စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းကုိ ေခတ္မီေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ ျပဳလုပ္ဖုိ႔၊ အဖဲြ႔ဝင္နုိင္ငံမ်ားရဲ႕ ကုန္သြယ္ေရး ေဆာင္ရြက္မႈအေပၚ WTO ရဲ႕ ၾကီးၾကပ္မႈကုိ တုိးျမွင္႔ဖုိ႔ တင္ျပထားပါတယ္။

တတိယအခ်က္ကေတာ႔၊ တညီတညြတ္တည္းျဖစ္ေအာင္ တုိင္ပင္ေဆြးေႏြးေရး မူကုိ စဲြကုိင္ဖုိ႔ ျဖစ္တယ္။ တရုတ္နုိင္ငံေတာ္ေကာင္စီဝင္၊ နုိင္ငံျခားေရး ဝန္ၾကီး ဝမ္ယိက၊ WTO ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးရဲ႕ ရည္ရြယ္ခ်က္ဟာ ကမၻာ႔ ေတာင္ဘက္ျခမ္းနဲ႔ ေျမာက္ဖက္ျခမ္း ကြာဟမႈ ပုိမုိ တုိးလာေစဖုိ႔ မဟုတ္ဘဲ၊ နုိင္ငံအသီးသီးတုိ႔ ဂလုိဘယ္လုိက္ေဇးရွင္းရဲ႕ ေအာင္က်ိဳးရလဒ္မ်ားကုိ ပုိမုိ တရားမွ်တစြာ မွ်ေဝခံစားေစဖုိ႔ပဲ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ေျပာၾကားပါတယ္။ ၿပီးေတာ႔ တညီတညြတ္တည္းျဖစ္ေအာင္ တုိင္ပင္ေဆြးေႏြးေရး မူဟာ WTO ေစ႔စပ္ေဆြးေႏြးေရးစနစ္ဆုိင္ရာ အေျခခံမူ တစ္ရပ္ပဲ ျဖစ္တယ္လုိ႔ သိရပါတယ္။

   Webradio