တရုတ္ျပည္သူ႕သမၼတႏိုင္ငံမွာ  ျမန္မာႏိုင္ငံက ေက်ာင္းသားေတြလာေရာက္ ပညာ သင္ၾကားေနၾကတာ မ်ားစြာရွိေနပါတယ္။ ဒီလို လာေရာက္ပညာသင္ၾကားၾကတဲ့အခါ ကိုယ့္စရိတ္ႏွင့္ကိုယ္၊ ဒါမွမဟုတ္ တရုတ္ႏိုင္ငံကေပးတဲ့ စေကာ္လားရွစ္ရလို႕လာေရာက္တဲ့ သူအစံုပါ၀င္ပါတယ္။ ဒီလိုအစံုပါ၀င္ေနေပမယ့္ သူတုိ႕ရဲ႕တူညီတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ ႏို္င္ငံျခားက သင္ယူခဲ့တဲ့ပညာရပ္ေတြႏွင့္အတူ မိမိႏိုင္ငံအတြက္ ျပန္လည္အက်ိဳး ျပဳၾကမယ္ ဆိုတာပါပဲ။ ျဖစ္လာတာ မျဖစ္လာတာကေတာ့ အေျခအေနတစ္ခုစီေပၚမွာ မူတည္ေနမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ စေကာ္လာတို႕ရဲ႕ ရင္ထဲမွာေတာ့ အေတြးအေခၚခံယူခ်က္ေတြ၊ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြ၊ ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ေတြ မ်ားစြာရွိေနတာေတာ့ ေသခ်ာပါတယ္။  ဒါေၾကာင့္ ဒီက႑ကေန တရုတ္ႏိုင္ငံမွာ လာေရာက္ပညာသင္ၾကားေနၾကတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ အေတြးအျမင္၊ ခံယူခ်က္ေတြႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းခ်က္ေတြကို တင္ဆက္ေပး သြားမွာျဖစ္ပါတယ္။ အခုတစ္ပတ္ေတာ့ တရုတ္ျပည္သူ႕သမၼတႏိုင္ငံ CSC (china scholar- shipcouncil) ကေပးအပ္တဲ့ စေကာ္လာရွစ္ႏွင့္ ပီကင္းၿမိဳ႕ဆရာအတတ္အသင္တကၠသုိလ္ မွာ ပညာေရးဘာသာရပ္အဓိကႏွင့္ လာေရာက္ပညာသင္ၾကားေနတဲ့ ကိုမ်ိဳးသန္႕ႏိုင္ကို သူ႕အနာဂတ္ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ေတြႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး  အခုလိုေတြ႕ဆံုေမးျမန္းထားပါတယ္။

ေမး>>> မဂၤလာပါ။

မ်ိဳး>>> ဟုတ္ကဲ့ မဂၤလာပါအစ္ကို။

ေမး>>> ဒီမွာ ပညာသင္ႏွစ္က ဘယ္ေလာက္ၾကာမွာလဲ။

မ်ိုဳး>>> ပညာသင္ႏွစ္က (၅)ႏွစ္ပါခင္ဗ်။ ဘြဲ႕အတြက္က (၄)ႏွစ္ႏွင့္တရုတ္သာသာစကား သင္ဖို႕အတြက္က (၁)ႏွစ္ဆိ္ုေတာ့ စုစုေပါင္း (၅)ႏွစ္တက္ရမွာေပါ့။

ေမး >>> ဟုတ္ကဲ့ပါ။ ကိုမ်ိဳးသန္႕ႏို္င္က ဒီမွာ ပညာသင္ႏွစ္ တစ္ႏွစ္တက္ၿပီးၿပီဆိုေတာ့ ဒီတစ္ႏွစ္အတြင္းမွာ ေတြ႕ႀကံဳရရွိခဲ့တဲ့ အေတြ႕အႀကံဳအသိအျမင္ေတြရိွရင္လည္း  မွ်ေ၀ ေပးပါဦး။

မ်ိုဳး >>> ဟုတ္ကဲ့။ အေတြ႕အႀကံဳေျပာရမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ျမန္မာျပည္မွာကတည္းက တရုတ္စာႏွင့္က အထိအေတြ႕မရွိခဲ့ေတာ့ အားလံုးက အစကေန စသင္ရတာျဖစ္တဲ့အတြက္ ေၾကာင့္ အခက္အခဲေတြေတာ့အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ပထမဆံုး တရုတ္စာ တစ္ႏွစ္စသင္တဲ့အခ်ိန္မွာသူတို႕ေတြက သင္ၾကားသင္ယူမႈအပိုင္းမွာေတာ့ ေကာင္းေကာင္း မြန္မြန္ေပးေပမယ့္ စာေမးပြဲေတြအရမ္းစစ္တယ္။ စာေမးပြဲေတြအရမ္းစစ္တဲ့အတြက္ အမ်ား ႀကီးျပင္ဆင္ရတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီႏွစ္ေမဂ်ာသင္တဲ့အခ်ိန္မွာ အခက္အခဲက ပိုၿပီးေတာ့ မ်ားလာတယ္။ ဘာျဖစ္လို႕လဲဆိုေတာ့ အရင္တရုတ္စာ သီးသန္႕သင္ေနရတဲ့အခ်ိန္မွာ အတန္းထဲက ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားအားလံုးက ႏိုင္ငံျခားသားေတြခ်ည္းပဲျဖစ္တဲ့အတြက္ အဲေလာက္ႀကီးမခက္ေပမယ့္ ဒီႏွစ္မွာက်ေတာ့ တရုတ္ေတြႏွင့္တန္းတူ တကၠသိုလ္အတူတူ တက္ရတဲ့အတြက္ အခက္အခဲေတြအမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ေလက်လို႕ရွိရင္ နားမလည္တာေတြ၊ ေနာက္ၿပီး ဆရာမကို စာေမးခ်င္ေပမယ့္မေမးတတ္တဲ့အတြက္ ကိုယ့္ဟာကိုယ္စာရွာရတဲ့အခက္အခဲေတြအမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။

ေမး>>> ဟုတ္ကဲ့ပါ။ ကိုမ်ိဳးသန္႕ႏိုင္က ဒီမွာပညာေတာ္သင္လာေနတာဆိုေတာ့ ျမန္မာ ႏို္င္ငံက ပညာေရးႏွင့္စာလို႕ရွိရင္ ဒီႏိုင္ငံကပညာေရးအေပၚမွာ ဘယ္လို႕သံုးသပ္ခ်င္ပါ သလဲ။

မ်ိဳး>>> ဟုတ္ကဲ့ ဒီမွာရွိတဲ့ ပညာေရးကက်ေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံက ပညာေရးႏွင့္ ႏႈိင္းယွဥ္ မယ္ဆိုရင္ သူကအေသးစိတ္တယ္လို႕ေျပာရမွာေပါ့။ ဘက္ေပါင္းစံုကေနၿပီးေတာ့ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားေက်ုာင္းသူေတြကို ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ေပးေနတယ္လို႕ေျပာရမွာေပါ့။ ဘာျဖစ္လို႕လဲဆိုေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ အရင္ကျမန္မာျပည္မွာ (၆)လေလာက္ တကၠသိုလ္တက္ ဖူးပါတယ္။ ရန္ကုန္ပညာေရးတကၠသိုလ္မွာေပါ့ေနာ္။ ပညာေရးတကၠသိုလ္ဆိုေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႕သင္တဲ့ အကုန္လံုးက ပညာေရးႏွင့္ပတ္သက္တဲ့အတန္းေတြကို ဦးစားေပး တက္ရတာမ်ားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီမွာက်ေတာ့ ဆရာတစ္ေယာက္အေနနဲ႕ သိသင့္သိ ထိုက္တဲ့ အေျခခံဗဟုသုတအကုန္လံုးကုိ ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ေပးတာေတြ႕ရပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး ေတာ့ တျခားေမဂ်ာေတြမွာဆိုလို႕ရွိရင္လည္း သူ႕ေမဂ်ာႏွင့္ဆက္စပ္တဲ့အသိပညာ ဗဟုသုတေတြေပးတာေပါ့။ ဥပမာအားျဖင့္ဆိုရင္ ပထမႏွစ္၀က္မွာတုန္းက ဇိ၀ကမၼေဗဒႏွင့္ လူ႕ရဲ႕ခႏၶာေဗဒေတြ စတဲ့ဟာေတြပါသင္ရတယ္။ ဘာျဖစ္လို႕လဲလို႕ ကၽြန္ေတာ္တို႕က ေစာဒကတက္တဲ့အခါမွာ ပညာေရးတကၠသိုလ္ဘက္ကေနေျပာတာက ကၽြန္ေတာ္ေရြးတဲ့ ေမဂ်ာဟာ ပညာေရးေမဂ်ာျဖစ္တဲ့အတြက္ ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူေတြရဲ႕ ကိုယ္ကာယ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ၊ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာဖြံ႕ၿဖိဳးမႈအစရွိတဲ့က႑ေတြကိုပါ ထဲထဲ၀င္၀င္သိဖို႕အတြက္ အေျခခံ ျဖစ္တဲ့ ဒီဇီ၀ကမၼေဗဒေတြ ေနာက္ၿပီးေတာ့ လူရဲ႕ခႏၶာေဗဒေတြကအစ စိတ္ပညာေတြကအစ သိရမယ္ဆိုတဲ့အတြက္ သူတို႕ေပးတဲ့ဗဟုသုတနယ္ပယ္က အင္မတန္မွ က်ယ္ေျပာတယ္ လို႕ ကၽြန္ေတာ္ယူဆပါတယ္။

ေမး>>> ဒါဆို ျမန္မာႏို္င္ငံရဲ႕ပညာေရးက ဘယ္လိုအခ်က္ေတြ ေျပာင္းလဲဖို႕လိုေနသလဲ။ ေနာက္ၿပီး ဘာေတြျပဳျပင္ဖို႕လုိသလဲ။ တကယ္လို႕ ကိုမ်ိဳးသန္႕ႏိုင္အေနနဲ႕ အႀကံေပးပါလို႕ ဆိုရင္ ဘယ္လိုအႀကံေပးခ်င္ပါသလဲ။

မ်ိဳး>>> ျမန္မာႏိုင္ငံအေနနဲ႕ ပညာေရးေျပာင္းလဲဖို႕အဓိကလိုအပ္တာက ကၽြန္ေတာ့္ အေနနဲ႕ေျပာရမယ္ဆိုရင္ စာအုပ္စာေပႏွင့္ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ပညာရရွိႏိုင္တဲ့လူ႕စြမ္းအား အရင္းအျမစ္ေတြေပါ့ေနာ္။ ဥပမာအားျဖင့္ေပါ့ စာၾကည့္တိုက္ ၊ အင္တာနက္ေပၚကေန ဗဟုသုတရႏိုင္မယ့္ wifi ေပါ့ေနာ္။ wifi ရွိရမယ္။ အင္တာနက္ရွိမယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ စာၾကည့္တိုက္ရွိရမယ္။ ဒါေတြကက်ေတာ့ ကိုယ္စာသင္တဲ့အခ်ိန္ကာလရဲ႕အျပင္မွာ ေက်ာင္းသားေတြက ကိုယ့္ဟာကိုယ္ေလ့လာႏိုင္မယ္။ သင္ယူႏိုင္မယ္ဆိုလို႕ရွိရင္ ဒီေက်ာင္းသားေတြ ပံုမွန္အတန္းခ်ိန္တက္တဲ့အခ်ိန္ထက္ သူတို႕ဟာ ပိုၿပီးေတာ့ ထိေရာက္မႈ မ်ားႏိုင္ပါတယ္။ ဘာလို႕လဲဆိုေတာ့ အားလံုးက ဆရာကိုအားကိုးေနလို႕မရဘူးေလ။ ကိုယ့္ဟာကိုေလ့လာေနရမယ္။ အၿမဲတမ္းသင္ၾကားေနရမွာျဖစ္တဲ့အတြက္ ကၽြန္ေတာ့္ အေနနဲ႕ ေထာက္ျပခ်င္တာက အင္တာနက္ေကာင္းရမယ္။ wifi ေကာင္းရမယ္။ ေနာက္ၿပီး ေတာ့ စာၾကည့္တိုက္မွာ အရင္းအျမစ္ေတြကိုတိုးျမွင့္ရမယ္လို႕ ယူဆပါတယ္။

ေမး>>> ဟုတ္ကဲ့ပါ။ ဒီတရုတ္ႏိုင္ငံမွာဆိုရင္ ပညာေရးႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ေထာက္ပံ့ကူညီ မႈေတြ လုပ္ေပးထားတာအမ်ားႀကီးရွိတယ္ေပါ့။ အဲဒီေတာ့ သူတို႕ရဲ႕ေထာက္ပံ့ကူညီမႈွႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံက ပညာေရးအေပၚေထာက္ပံ့ကူညီမႈေတြက ဘာေတြကြာဟမႈေတြျဖစ္ေနလဲ။

မ်ိဳး>>> အဲဒါလည္း ကၽြန္ေတာ္ေျပာခ်င္တဲ့ အဓိကအေၾကာင္းအရာတစ္ခ်က္ပါ။ ဘာျဖစ္လို႕လဲဆိုေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႕ႏိုင္ငံက ဆင္းရဲတယ္။ ဆင္းရဲတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ တကၠသိုလ္ကိုမေျပာနဲ႕ အထက္တန္း၊ အလယ္တန္းေတာင္ ပညာဆက္မသင္ႏိုင္တဲ့ ကေလးေတြအမ်ားႀကီးရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ တရုတ္ႏုိင္ငံမွာ ဥပေဒတစ္ခုရွိတယ္ဗ်။ အဲဒီ ဥပေဒကို ကၽြန္ေတာ္အရမ္းႀကိဳက္တယ္။ အဲဒီဥပေဒက ဘာလဲဆိုေတာ့  မိဘတစ္ေယာက္ ဟာ သူ႕ရဲ႕သားသမီးကို အနည္းဆံုး ကိုးႏွစ္တာ ပညာေပးရမယ္။ အဲလိုပညာမေပးႏိုင္ခဲ့ ဘူးဆိုရင္ ေက်ာင္းသားကို ေက်ာင္းမတက္ေစခ်င္ဘူးေပါ့ အဲလိုမ်ိဳးဆိုလို႕ရွိရင္ ဒီမိဘကို ေက်ာင္းသားက တရားစြဲလို႕ရတယ္။ ဒါက အေျခခံပညာအတြက္ေပါ့ေနာ္။ တကၠသိုလ္မွာ ဆိုလုိ႕ရွိရင္ ကၽြန္ေတာ့္တရုတ္သူငယ္ခ်င္းေတြဆီကေန စံုးစမ္းသိရသေလာက္က တကယ္ လို႕ သူတို႕အိမ္ဟာ ပိုက္္ဆံမရွိဘူး။ မိဘေတြက အေထာက္အပ့ံ မေပးႏို္င္ခဲ့ဘူးဆိုရင္ တရုတ္အစိုးရကေန ေခ်းေငြေပးတယ္ခင္ဗ်။ ေခ်းေငြေပးတယ္ဆိုတာက တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားဘ၀မွာ ေနထုိင္စားေသာက္စရိတ္အျဖစ္ေခ်းေပးတဲ့သေဘာေပါ့။ တစ္လကို အနည္းဆံုး ယြမ္ (၅၀၀)ကေန အမ်ားဆံုးယြမ္(၁၁၀၀)အထိ ေခ်းေပးတယ္ခင္ဗ်။ ေခ်းေပး တဲ့အခါ တစ္လတည္းေခ်းေပးတာမဟုတ္ဘူး။ (၄)ႏွစ္တာကာလ အားလံုးေခ်းေပးတာ။ ေခ်းေပးၿပီးတဲ့အခါ ကိုယ့္(၄)ႏွစ္တာကာလ ဒါမွမဟုတ္ (၅)ႏွစ္တာကာလ ဘြဲ႕ရၿပီး အလုပ္ရ တဲ့အခ်ိန္မွာ တစ္လကို သတ္မွတ္ထားတဲ့ ပမာဏအတိုင္း ျပန္ဆပ္ၿပီးလို႕ ေက်တဲ့ အခ်ိန္မွာ ေတာ့ လြတ္လြတ္ကင္းကင္းျဖစ္သြားၿပီ။ ဆိုလိုခ်င္တာက ေက်ာင္းသားကို မိဘေတြက ပိုက္ဆံမရွိလို႕ ပညာမသင္ရဘူးဆိုတဲ့စနစ္ကို တိုက္ထုတ္ထားတာျဖစ္တဲ့ အတြက္ ဒီလိုမ်ိဳး လူ႕စြမ္းအားအရင္းအျမစ္ေတြေပၚမွာ တန္ဖိုးထားတာေတြ ရင္းႏွီးျမွပ္ႏွံတာေတြကို ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားအားက်မိပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာေတာ့ အဲလိုမ်ိဳးမရွိေသးတဲ့အတြက္ ဒီလိုရွိလာဖို႕လည္း ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ အစိုးရအေနနဲ႕လည္း ပညာေရးကို အားေပးၿပီးေတာ့ ဒီလိုမ်ိဳးလူ႕စြမ္းအားအရင္းအျမစ္ေတြကို တန္ဖိုးထားမယ့္ ဒီလိုမ်ိဳး ကာကြယ္မယ့္ ဥပေဒေတြ လည္းခ်မွတ္ဖို႕လိုတယ္လို႕ ကၽြန္ေတာ္ထင္ပါတယ္။

ေမး>>> ဟုတ္ကဲ့ပါ။ စေကာ္လာရွစ္ ေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့ ကိုမ်ိဳးသန္႕ႏိုင္ရဲ႕ အနာဂတ္ရည္မွန္းခ်က္ကိုလည္း သိပါရေစ။

မ်ိဳး>>> ကၽြန္္ေတာ့္ရည္မွန္းခ်က္ကိုေျပာရမယ္ဆိုရင္ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ပညာေရးစနစ္ကို ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲခ်င္တယ္။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲတယ္ဆိုတာက စကားအရလြယ္ေပမယ့္ ဘယ္လိုမ်ိဳး အတိုင္းအတာတစ္ခုအထိ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွာလဲ။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ဘယ္လို ေနရာေတြမွာ အရင္ႏွင့္မတူေအာင္လုပ္မွာလဲ။ ဘယ္လိုေနရာေတြမွာ အဆင့္အတန္းျမွင့္မွာလဲဆိုတာ ေတာ့ တစ္ေယာက္တည္းအားႏွင့္မရဘူးေပါ့ေနာ္။ အဲဒါဆိုေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႕ အရင္ ရန္ကုန္မွတက္ခဲ့တုန္းက အတန္းေဖာ္သူငယ္ခ်င္းေတြရွိမယ္။ ဆရာ/မေတြရွိမယ္္။ အဲေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ပညာသင္ျပန္သြားၿပီးလို႕ရွိရင္ သူတို႕ေတြႏွင့္ျပန္ဆက္သြယ္မယ္။ ျပန္ဆက္ သြယ္ၿပီးလို႕ရွိရင္ ေဆြးေႏြးစရာရွိတာ တိုင္ပင္စရာရွိတာေဆြးေႏြးမယ္။ ေနာက္ၿပီးတဲ့အခါ က်ေတာ့ ကိုယ့္ရဲ႕အတန္းေဖာ္သူငယ္ခ်င္းေတြႏွင့္အတူ ဒီဘက္မွာရခဲ့တဲ့ပညာေတြကို မွ်ေ၀မယ္။ ေနာက္ၿပီး ကိုယ့္ဆရာ/မေတြႏွင့္လည္း ဒီဘက္ကပညာေရးႏွင့္ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ပညာေရး ႏွစ္ခုၾကားထဲက ဘာေတြကြာဟခ်က္ရွိေနလဲ။ အဲဒီကြာဟခ်က္ကို နည္းႏိုင္သမွ် နည္းေအာင္ ဘယ္လိုေလွ်ာ့ခ်ရမလဲဆိုတာ ေဆြးေႏြးခ်င္တယ္။ ျပန္သြားၿပီး လို႕ရွိရင္လည္း ကၽြန္ေတာ္ ေနာက္ထပ္သုေတသန ဒါ့မွမဟုတ္ Master တန္းထပ္တက္ခ်င္ပါေသးတယ္။

ေမး>>> ဟုတ္ပါၿပီ။ အခုဆို ျမန္မာႏို္င္ငံေတာ္အစိုးရအေနနဲ႕လည္း ႏိုင္ငံတကာကို ပညာ ေတာ္သင္ေတြ လႊတ္ေနတာအမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေျပာရလို႔ရွိရင္ ႏိုင္ငံတကာ ကိုပညာေတာ္သင္ေတြလႊတ္တာမ်ားေနေပမယ့္လည္း ျမန္မာႏို္င္ငံျပည္တြင္းမွာ ျပန္ၿပီး အသံုးခ်ႏို္င္တာ ျပန္ၿပီးအသံုးျပဳႏိုင္တာ အရမ္းနည္းတယ္ဆိုၿပီး ေျပာေနၾကတယ္ေပါ့။ တခ်ိုဳ႕က်ေတာ့လည္း  ပညာေတာ္သင္ျပန္ၿပီးလာၿပီးေနာက္ပိုင္း နဂိုလုပ္ေနက်အလုပ္ အတိုင္းပဲ ျပန္လုပ္ေနၾကတယ္။ ဒီထက္ျမင့္တဲ့ အလုပ္မ်ိဳးေတြကို မလုပ္ႏိုင္ဘူးေပါ့။ ဒါက လည္းအေျခအေနအေၾကာင္းေၾကာင္းေၾကာင့္ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ကိုမ်ိဳးသန္႕ႏိုင္ အေနနဲ႕ ႏိုင္ငံတကာမွာ သြားေရာက္ပညာသင္ၾကားခဲ့ၾကၿပီး ကိုုယ့္ႏိုင္ငံကို ျပန္ေရာက္ရင္ အသံုးက်တဲ့ေနရာေတြမွာ အသံုးျပဳႏိုင္ဖို႕အတြက္ေပါ့။ ဘာေတြလုပ္ေပးဖို႕လိုမလဲ။ ဒီစေကာ္ လားရွစ္ေက်ာင္းသားေတြအေနနဲ႕လည္း ကိုယ့္ႏိုင္ငံကို ဘာေတြအက်ိဳးျပဳလိုမလဲ။ အျမင္ ေလးေျပာေပးပါဦး။

မ်ိဳး>>> ဒီဟာလည္း အေရးႀကီးတဲ့ေမးခြန္းတစ္ခုေပါ့။ ဘာျဖစ္လို႕လည္းဆုိေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႕ျမန္မာႏိုင္ငံက အခုမွစၿပီး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုပ္ေနတဲ့ကာလဆိုေတာ့ ဒီလိုမ်ိဳး ႏိုင္ငံျခားပညာေတာ္သင္ေက်ာင္းသား/သူ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားရဲ႕အင္အားကိုလိုပါ တယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္မို႕ ႏိုင္ငံျခားပညာေတာ္သင္ေက်ာင္းသား/သူေတြဟာ ကိုယ့္ႏိုင္ငံကိုျပန္ၿပီး ေတာ့ ကိုယ့္ႏိုင္ငံအတြက္ အလုပ္လုပ္ေပးမွသာ အစိုးရအေနနဲ႕ ဒီလိုမ်ိဳး ပညာသင္ေစလႊတ္ ရက်ိဳးနပ္ပါတယ္။ ဒီလိုမဟုတ္ဘဲနဲ႕ ဒီေက်ာင္းသား/သူေတြက ကိုယ့္ရဲ႕ျမန္မာျပည္ကို ျပန္လာတယ္။ ျပန္လာၿပီးတဲ့အခါမွာ အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္းေတြၾကည့္တယ္။ သူတုိ႕ရဲ႕ အရည္အခ်င္းႏွင့္ ထုိက္သင့္တဲ့သင့္ေလ်ာ္တဲ့ အလုပ္အကိုင္မ်ိဳးေပးႏိုင္မွ ကိုယ့္ႏိုင္ငံ အတြက္ အသံုးခ်ႏိုင္မွာေပါ့ေနာ္။ ဆိုလိုတာက ပညာေတာ့တတ္လာတယ္။ ဒါေပမယ့္ အသံုးျပဳဖို႕ေနရာမရွိဘူး၊ ေနရာေပးမထားဘူး၊ လူငယ္က လူငယ္ပဲ လူႀကီးေတြက ေနရာ ဖယ္မေပးဘူးဆိုလို႕ကေတာ့ ႏိုင္ငံအတြက္တိုးတက္ေအာင္လုပ္လို႕မရဘူးေပါ့ေနာ္။ ေနာက္ ၿပီးသြားေတာ့ ဒီလိုမ်ိဳး အခြင့္အလမ္းနည္းေနမယ္ဆိုလုိ႕ရွိရင္ တခ်ိဳ႕ေတြက်ေတာ့လည္း ကိုယ္အရင္ပညာေတာ္သင္သြားေနတဲ့ႏိုင္ငံကိုပဲ ျပန္ၿပီးအလုပ္လုပ္ခ်င္တာမ်ိဳး၊ တိုင္းျပည္က ေနထြက္ခြါခ်င္တာမ်ိဳး ဒါေတြရွိတတ္ပါတယ္။ ေနာက္ ဒါမွမဟုတ္လုိ႕ရွိရင္လဲ  တခ်ိဳ႕က် ေတာ့ ပညာေတာ္သင္ကာလအတြင္းမွာ အလုပ္ေတြဘာေတြရွာမိမွာေပါ့။ ဒါကေနၿပီးေတာ့ ကိုယ့္ႏိုင္ငံႏွင့္ယွဥ္လို႕ရွိရင္ အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္းနည္းတဲ့အတြက္ ဖြံ႕ၿဖိဳးၿပီးႏိုင္ငံ ေတြကို သြားခ်င္တဲ့လူေတြကလည္း မ်ားေနတယ္။ အဲဒါဆိုေတာ့ ဒါကလည္း ကိုယ့္ႏိုင္ငံ အေပၚမွာခ်စ္တဲ့စိတ္ႏွင့္ ကိုယ့္ရဲ႕မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ေပၚမွာလည္း မူတည္မွာေပါ့ေနာ္။ ဒါဆိုေတာ့ အားလံုးက စိတ္ေနစိတ္ထား၊ ေနာက္ၿပီးေတာ့ အလုပ္အကိုင္ေပးႏိုင္တဲ့ အလားအလာ ဒါေတြအားလံုးေပၚမွာမွီခိုေနတယ္လို႕ထင္ပါတယ္။

ေမး>>> ဒါဆို ပညာေတာ္သင္ေတြအေနနဲ႕ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ ကိုယ့္ႏိုင္ငံကို ခ်စ္တဲ့စိတ္က ဘယ္ေလာက္အထိ အေရးႀကီးတယ္လို႕ ကိုမ်ိဳးသန္႕ႏိုင္ ထင္ပါသလဲ။

မ်ိဳး>>> ကုိယ့္ႏိုင္ငံအေပၚမွာခ်စ္တဲ့စိတ္ကေတာ့ အရမ္းအေရးႀကီးပါတယ္။ ကိုယ့္ႏိုင္ငံ အေပၚမွာ ဘယ္ေလာက္အထိခ်စ္သလဲဆိုတာက ကိုုယ့္ႏိုင္ငံအေပၚမွာ ဘယ္ေလာက္အထိ ေပးစြမ္းႏိုင္မလဲ၊ ေပးဆပ္ႏို္င္မလဲဆိုတာကို တိုင္းတာတဲ့ဟာတစ္ခုေပါ့ေနာ္။ အဲဒါဆိုေတာ့ ဒီလိုမွမရွိခဲ့ဘဲနဲ႕ လာတယ္ဆိုလို႕ရွိရင္ ပညာေတာ္သင္ေစလႊတ္ျခင္းခံရတယ္္ဆိုလို႕ရွိရင္ ကိုယ့္မိသားစုအက်ိဳးအတြက္ပဲၾကည့္မယ္။ ဒါမွမဟုတ္ ကိုယ့္အက်ိဳးအတြက္ပဲၾကည့္ မယ္ဆို လို႕ရွိရင္ကေတာ့  ႏိုင္ငံေတာ္အတြက္ အားေတာ့မျဖစ္ဘူးေပါ့။ ဒါေပမယ့္ ကိုယ့္မိသားစု အတြက္ေကာင္းသြားမယ္။ ကိုယ့္အတြက္ေကာင္းသြားမယ္။ ဒါလူနည္းစုတစ္ရပ္အတြက္ ေပါ့။ ဒါဆိုေတာ့ ဒီစိတ္ဓာတ္က အရမ္းအေရးႀကီးပါတယ္။ အားလံုးက စိတ္ကေနပဲ ဦးေဆာင္တာေပါ့ေနာ္။ ဒါမွမဟုတ္လုိ႕ရွိရင္ က်န္တဲ့ဟာေတြလည္း မေအာင္ျမင္ႏိုင္ဘူးေပါ့။

ေမး>>> ဟုတ္ကဲ့ပါ။ တရုတ္ႏုိင္ငံအေနနဲ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံကေန စေကာ္လားရွစ္ေတြေခၚ တယ္။ ဒီလိုေခၚယူမႈႏွင့္ ေစလႊတ္မႈေတြေၾကာင့္ ႏွစ္ႏုိင္ငံခ်စ္ၾကည္ေရးအတြက္ ဘယ္ ေလာက္အထိ အက်ိဳးျပဳမယ္လို႕ထင္ပါသလဲ။

မ်ိဳး>>> တရုတ္ႏိုင္ငံအစိုးရကေန CSCပညာသင္ဆုေတြကို ေခၚျခင္းအားျဖင့္ ျမန္မာ ႏို္င္ငံႏွင့္တရုတ္ႏိုင္ငံ ႏွစ္ႏုိင္ငံၾကားေနၿပီးေတာ့ Friendship ေပါ့။ ႏွစ္ႏိုင္ငံၾကားခ်စ္ၾကည္ ရင္းႏွီးမႈေတြအတြက္ အတိုင္းအတာတစ္ခုအထိ သက္ေရာက္မႈရွိပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႕လဲ ဆိုေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႕ျမန္မာႏို္င္ငံမွာေနလာတာၾကာၿပီ၊ ဒါေပမယ့္ ျမန္မာျပည္တြင္းမွာ ရေနတဲ့ တရုတ္ႏွင့္ပတ္သက္တဲ့သတင္း၊ တရုတ္ႏွင့္ပတ္သက္တဲ့ထုတ္ကုန္ အဲဒါေတြ အေပၚမွာ ဘယ္တုန္းကမွ ထင္ျမင္ခ်က္ေကာင္းေကာင္းမရွိခဲ့ဘူး။ ဆိုလိုတာက တရုတ္ျပည္ က ပစၥည္းေတြက အရည္အေသြးမေကာင္းဘူး။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႕ တရုတ္ ႏုိင္ငံကို ပညာေတာ္သင္သြားမယ္ဆိုလို႕ရွိရင္ အားလံုးက ထူးဆန္းတဲ့ေမးခြန္းေတြနဲ႕ ေမးၾကတယ္။ ဘာလို႕တရုတ္ျပည္ကို သြားမွာလဲ။ အေမရိကန္ကိုမသြားဘူးလား။ အဂၤလန္ ကို မသြားဘူးလား။ ၾသစေတးလ်ကို မသြားဘူးလား။ ဘာျဖစ္လို႕တရုတ္ကိုသြားရမွာလဲ။ တရုတ္မွာ ဘယ္ေလာက္တိုးတက္ေနလို႕လဲ။ သူတို႕ရဲ႕ပစၥည္းကိုၾကည့္။ သူတို႕ရဲ႕ အဆင့္ အတန္းကို သိႏိုင္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒါဟာ ဘယ္လို႕ေျပာရမလဲ။ သူမ်ားကို အျပင္ကေနပဲ အေပၚယံအေနနဲ႕ၾကည့္သလိုပဲျဖစ္တာေပါ့။ ဒါေပမယ့္ကိုယ့္က ဒီႏိုင္ငံကို ေရာက္လာတဲ့ အခါမွာ စာကိုပဲစူးစိုက္တာခ်ည္းမဟုတ္ဘဲနဲ႕ သူႏိုင္ငံရဲ႕ ပတ္၀န္းက်င္၊ လူေနမႈအဖြဲ႕အစည္း အားလံုးကို ေလ့လာျခင္းအားျဖင့္ တရုတ္ဟာ စီးပြားေရးအေတာ္လုပ္တတ္တယ္ဆိုၿပီးေတာ့ ထင္ျမင္ရပါလိမ့္မယ္။ ဘာျဖစ္လို႕လည္းဆိုေတာ့ သူက သူ႕ႏိုင္ငံႏွင့္သင့္ေတာ္တဲ့ ပစၥည္း ေတြ၊ ႏိုင္ငံရဲ႕စီးပြားေရးအေျခအေနႏွင့္လိုက္ဖက္တဲ့ ထုတ္ကုန္ေတြကို ပို႕တဲ့အတြက္ ကၽြန္ေတာ္တို႕ႏိုင္ငံကလူေတြအျမင္မွားေနတယ္ဆိုတာကို သိလိုက္ရပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ မို႕လည္း ကၽြန္ေတာ္ျပန္သြားတဲ့အခ်ိန္က်လို႕ရွိရင္ ဒီသံသယေတြကို ေျဖရွင္းႏိုင္မယ္ဆိုရင္ ႏွစ္ႏိုင္ငံခ်စ္ၾကည္ေရးအတြက္ ေကာင္းမြန္တဲ့အလားအလာေပါ့ေနာ္။ ဒါေတြက အထင္မွား အျမင္မွားေတြျဖစ္ေနတယ္ဆိုတာကို အားလံုးသိသြားမယ္ဆိုလို႕ရွိရင္ ႏွစ္ႏိုင္ငံၾကားက ျပည္သူေတြၾကားထဲမွာ လြဲမွားတဲ့သံသယေတြမရွိေတာ့ဘူးဆိုရင္ ပိုၿပီးေတာ့တိုးတက္လာ ႏိုင္မယ္လို႕ ကၽြန္ေတာ္ထင္ပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႕လည္းဆိုေတာ့ အေျခခံအားျဖင့္ ကၽြန္ေတာ္ တို႕ ဒီဘက္ကိုလာခဲ့တဲ့လူေတြေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ဘြ႕ဲႀကိဳေတြေပါ့ေနာ္။ ဘြဲ႕ႀကဳိေက်ာင္း သား/သူေတြျဖစ္တဲ့အတြက္ အဂၤလိပ္ Program ႏွင့္သင္ရတာမဟုတ္ဘဲနဲ႕ တရုတ္စာ Programႏွင့္သင့္ရတာေပါ့ေနာ္။ တရုတ္စာ Program ႏွင့္သင္ရတဲ့အတြက္ ပထမဆံုး တရုတ္စာကိုပဲ သီးသန္႕တစ္ႏွစ္သင္ရတယ္။ ၿပီးေတာ့မွ ကုိုယ့္ရဲ႕ေမဂ်ာေတြကို (၄)နစ္ သို႕မဟုတ္ (၅)ႏွစ္တက္ရတယ္။ အဲဒါဆိုတဲ့အတြက္ အားလံုးဟာ တရုတ္ေက်ာင္းသား ေတြႏွင့္အတူတူတက္ရမွာျဖစ္တဲ့အတြက္ တရုတ္စာအေျခခံခိုင္မွျဖစ္မယ္။ တရုတ္စာသင္ တဲ့အခ်ိန္မွာ တရုတ္စာကိုပဲသင္ရတာမဟုတ္ဘဲ တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ယဥ္ေက်းမႈကိုသင္ရတယ္။ သူတို႕ရဲ႕လူမႈေရးအေျခအေနကို သင္ရတယ္။ သူတို႕ရဲ႕စီးပြားေရးအေျခအေနသင္ရတယ္။ အဲဒါဆိုေတာ့ တရုတ္ႏုိင္ငံအေၾကာင္းပိုၿပီးေတာ့သိလာတယ္ေပ့ါ့ေနာ္။ အရင္က ျမန္မာျပည္ မွာ မ်က္စိပိတ္နားပိတ္ေနခဲ့ရေပမယ့္ ဒီဘက္မွာေရာက္တဲ့အခါမွာ သတင္းႏွင့္မီဒီယာေတြ ကိုလည္းတိုးတက္တဲ့အေလွ်ာက္ ကၽြန္ေတာ္တို႕ရဲ႕အသိပညာ္ေတြလည္း တိုးတက္လာ တယ္ေပါ့ေနာ္။သူ႕ႏိုင္ငံႏွင့္ပတ္သက္တဲ့အေၾကာင္းအရာေတြလည္း အမ်ားႀကီးသိခြင့္ရ တယ္။ အဲဒါဆိုေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ျပန္သြားလို႕ရွိရင္လည္းဒီဟာေတြႏွင့္ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ မွ်ေ၀မယ္ဆိုလို႕ရွိရင္ ႏွစ္ႏိုင္ငံၾကားက ဆက္ဆံေရးလည္း ပိုေကာင္းလာမယ္လို႕ ထင္ရပါ တယ္။

ေမး>>> ဟုတ္ကဲ့ပါ အခုလို တရုတ္ႏိုင္ငံမွာ စေကာ္လားရွစ္ေက်ာင္းသား တစ္ေယာက္ အေနနဲ႕ ပညာသင္ခြင့္ရၿပီး ကိုုယ့္ႏိုင္ငံကိုယ့္လူမ်ိဳးအတြက္ ျပန္လည္ၿပီးလုပ္ေပးမယ္ ဆိုတာကလည္း တကယ့္ကိုေကာင္းမြန္တဲ့စိတ္ဓာတ္ကေလးျဖစ္ပါတယ္။ အခုလိုေျပာၾကား ေပးတဲ့အတြက္လည္း အထူးပဲေက်းဇဴးတင္ရွိပါတယ္။

မ်ိဳး>>> ဟုတ္ကဲ့ ကၽြန္ေတာ္လည္း ဒီလိုမ်ိ္ဳး ကၽြန္ေတာ့္အေတြ႕အႀကံဳေတြ ေနာက္ၿပီးေတာ့ အခုလို ႏွစ္ႏိုင္ငံၾကားက ပညာေရးကြာဟခ်က္ေတြကို ေျပာျပခြင့္ရတဲ့အတြက္ အမ်ားႀကီး ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။

ေမးျမန္း/ေရးသား---ေဇာ္မင္းထြန္း